ਕੋਰੋਨਰੀ ਆਰਟਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?
ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ (ਕੋਰੋਨਰੀ ਧਮਨੀਆਂ) ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿਚ ਖੂਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਨੂੰ ਲਿਜਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਨਾੜੀਆਂ ਤੰਗ ਜਾਂ ਬਲੌਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਕੋਰੋਨਰੀ ਆਰਟਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।
ਬਹੁਤੇ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਬਲੌਕੇਜ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵਾਲਸ (ਦੀਵਾਰਾਂ) ਵਿੱਚ ਚਰਬੀ ਪਦਾਰਥਾਂ (ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ) ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਖੂਨ ਦੀ ਨਾੜੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ (ਲਿਊਮਨ) ਤੰਗ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਨ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਰੁਕਾਵਟ ਹੋ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀ ਹੈ?
ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਇਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕੋਰੋਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਤੰਗ ਨਾੜੀ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦਿਲ ਦੀ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿਚ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਅਰਥਾਤ ਹਾਈਪੌਕਸਿਆ) ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੇ ਸੰਕੁਚਨ (ਕੌਂਟਰੈਕਟਾਈਲ ਕਾਰਜ) ਹੋਣ ਅਤੇ ਖੂਨ ਨੂੰ ਪੰਪ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਲ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਮਰਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਲਟਾਉਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਦਿਲ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਇਕੋ ਇਕ ਤਰੀਕਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਭਾਗ ਵਿਚ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ।
ਡਾ. ਪੀ.ਕੇ. ਲੀ, ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜੋਖਮ ਕਾਰਕ
ਕੰਟਰੋਲ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕ
- ਉਮਰ
- ਲਿੰਗ – ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਜੋਖਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਜੋਖਮ ਮਾਹਵਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਵੱਧਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਦੇ ਸਮਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ।
- ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ – ਜੱਦੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ, ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਵਿਚ 65 ਸਾਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਵਿਚ 55 ਸਾਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਚ ਜੋਖਮ ਦੇ ਵਾਧੇ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕ
- ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ
- ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ
- ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ
- ਸ਼ੂਗਰ ਰੋਗ ਹੋਣਾ
- ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ ਦਾ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣਾ
- ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਦੀ ਘਾਟ
ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ
“ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ” ਜਾਂ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਇਕ ਫੈਮਿਲੀ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਕਲੀਨਿਕ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਈਸਵੀ ਪੂਰਵ ਵਿਚ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਹਰੇਕ 3 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿਚੋਂ 1 ਜੋ ਕਿ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਦਿਲ ਇਕ ਪੰਪ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਿਲ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਰਾਹੀਂ ਖੂਨ ਨੂੰ ਪੰਪ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੀ ਉੱਚਿਤ ਸਪਲਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਖੂਨ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੰਚਾਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਇਕ ਖ਼ੂਨ ਦਾ ਇਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਦਬਾਅ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਖੂਨ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਸੰਚਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਦਬਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਦੀ ਇਕਾਈ “ਮਰਕਰੀ ਦੇ ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਪਾਰਾ (ਐਮ.ਐਮ.ਐਚ.ਜੀ.)” ਹੈ। ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਸੰਘੜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਾਪਿਆ ਗਿਆ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵੱਖਰਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਸੰਘੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇਗਾ (ਸਿਸਟੋਲਿਕ); ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਆਰਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਘੱਟ ਜਾਵੇਗਾ (ਡਿਆਸਟੋਲਿਕ)।
1. ਦਿਲ
ਜੇਕਰ ਦਿਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਕਾਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਖੂਨ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪੰਪ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੇਗਾ। ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਕ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਖੂਨ ਨੂੰ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੰਪ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸੰਭਾਵਿਤ ਕਾਰਨ ਹੈ।
2. ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਾਲਵ
ਆਮ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ, ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਸੰਗੜਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੁਝ ਖਾਸ ਵਾਲਵ “ਖੁੱਲ” ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਆਰਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੁਝ ਖਾਸ ਵਾਲਵ “ਬੰਦ” ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਦਿਲ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਅਤੇ ਵਾਲਵ ਸਿੰਕੋੑਨਾਈਜ਼ਡ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਵਾਲਵ ਸਖਤ (ਕੈਲਸੀਫਿਕੇਸ਼ਨ) ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਖੂਨ ਨੂੰ ਧੱਕਣ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ। ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਆਓਰਟਿਕ ਸਟੈਨੋਸਿਸ ਹੈ।
3. ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਾਲ (ਦੀਵਾਰ)
ਸਾਧਾਰਨ ਰੂਪ ਵਿਚ, ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਕੁਝ ਲਚਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਿਚ ਬਦਲਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀ ਵਾਲਸ ਦੀ ਲਚਕਤਾ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ (ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰ ਕੇ ਜਾਂ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਕਾਰਨ ਜੁੜੇ ਟਿਸ਼ੂ ਵਿਕਾਰ), ਤਾਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗਾ।
4. ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਸ
ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਸ ਜਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਲੱਡ ਪੈੑਸ਼ਰ ਓਨਾ ਹੀ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਸ ਜਿੰਨਾ ਛੋਟਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਓਨਾ ਹੀ ਵੱਧ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਬਾਗ ਵਿਚ ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਮਝ ਸਕੋਗੇ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਾਲੀ ਪਾਈਪ ਨਾਲ ਦੂਰ ਤੱਕ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਪਾਈਪ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਉਂਗਲ ਨਾਲ ਢੱਕ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪਾਈਪ ਦੇ ਵਿਆਸ ਵਿਚ ਕਮੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੋਖਮ ਕਾਰਕ/ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਰਕ:
1. ਦਿਲ
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਲੋ ਜੀ2. ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਾਲਵ
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਲੋ ਜੀ3. ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵਾਲ (ਦੀਵਾਰ)
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਲੋ ਜੀ4. ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦਾ ਵਿਆਸ
ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਲੋ ਜੀਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਕ ਹਨ ਜੋ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਸੁੰਗੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ:
ਜਨਮਜਾਤ:
- ਏਓਰਟਾ ਦੀ ਕੋਆਰਕਟੇਸ਼ਨ (ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਜਿੱਥੇ ਏਓਰਟਾ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਤੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ)
ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣਾ:
- ਮੁਟਾਪਾ
- ਕਸਰਤ ਦੀ ਘਾਟ
- ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ
- ਮਾੜਾ ਆਹਾਰ (ਜਿਵੇਂਕਿ ਕਈ ਪੈਕੇਟਾਂ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਵਿਚ ਉੱਚ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਸੋਡੀਅਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ)
- ਸ਼ਰਾਬਖੋਰੀ
- ਤਣਾਅ
- ਹਾਰਮੋਨ ਅਸੰਤੁਲਨ
ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਲੱਛਣ
ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਸੰਕੇਤ ਜਾਂ ਲੱਛਣ ਨਹੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਰੀਜ਼ ਸਿਰ ਦਰਦ, ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ, ਥਕਾਵਟ, ਘਬਰਾਹਟ, ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਅਤੇ ਨੱਕਸੀਰ ਵਗਣ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਉਦੋਂ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਫੈਮਿਲੀ ਡਾਕਟਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੁਟੀਨ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਪਹਿਲਾ ਟੈਸਟ ਵੀ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਇਸ ਲਈ ਸਹੀ ਤਖਸ਼ੀਸ਼ ਲਈ 2-3 ਟੈਸਟਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੱਜੀ ਅਤੇ ਖੱਬੀ ਬਾਂਹ ਵਿਚਾਲੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਇਕ ਸਮਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋਨੋਂ ਬਾਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵਾਲੀ ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਸਹੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤਾ ਚਾਰਟ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਹਵਾਲੇ ਲਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੇ ਸੰਖਿਆਤਮਕ ਮੁੱਲ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਤੋਂ 5 ਘਟਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਅਤੇ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ, ਪਿਸ਼ਾਬ, ਗੁਰਦੇ ਦੇ ਕੰਮ, ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਐਕਸ-ਰੇ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਵੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
| ਸ਼ੇੑਣੀ | ਸਾਇਸਟੋਲਿਲ (ਐਮ.ਐਮ./ਐਚ.ਜੀ.) | ਡਿਆਸਟੋਲਿਕ (ਐਮ.ਐਮ./ਐਚ.ਜੀ.) |
| ਆਦਰਸ਼ਕ | < 120 | < 80 |
| 60 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ | < 130 | < 85 |
| ਸਾਧਾਰਨ, ਥੋੜਾ ਉੱਚਾ | 130-139 | 85-90 |
| ਥੋੜੀ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ | 140-159 | 90-99 |
| ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ | 160-179 | 100-109 |
| ਤੀਬਰ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ | ≥ 180 | ≥ 110 |
ਇਲਾਜ
- ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ
- ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ
- ਦਵਾਈ
ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀਆਂ ਆਮ ਦਵਾਈਆਂ:
ਕੁਝ ਲੋਕ ਕਸਰਤ, ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ, ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਬਦਲਣ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਬਦਲਣ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਬਦਲਾਵ ਬਗੈਰ ਦਵਾਈ ਲਏ ਇਲਾਜ ਦਾ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਹਿਲੂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਬਦਲਾਵ ਇਕੱਲੇ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਸਿੱਧ ਨਹੀ ਹੋ ਸਕਦੇ। ਤੁਹਾਡਾ ਡਾਕਟਰ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਵਾਈ ਲੈਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਇਕ ਉਮਰ ਭਰ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਲੈਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਜੀਵਨ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਦਵਾਈ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਚ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਉਹ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ; ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ; ਸਟਰੋਕ, ਖੂਨ ਦੇ ਥੱਕੇ ਬਣ ਜਾਣਾ; ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ‘ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਪਾਉਣ ਵਿਚ ਵੀ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋ ਸਕਣਗੇ।
ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣ ਬਾਰੇ ਉਪਯੋਗੀ ਜਾਣਕਾਰੀ:
- ਉੱਚਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਅਸਰ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਦਵਾਈ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਦਵਾਈ ਲੈਣੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਦਵਾਈ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ (ਚੀਜ਼ਾਂ) ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਰੱਖੋ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਰਤਦੇ ਹੋ ਜਿਵੇਂਕਿ ਨਾਸ਼ਤੇ ਦੀਆਂ ਪਲੇਟਾਂ
- ਬਹੁਤੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਣ ਵਿਚ 6 ਹਫ਼ਤੇ ਤੱਕ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਬਰ ਰੱਖੋ
- ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਵੀਂ ਦਵਾਈ ਦਾ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ
- ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਅਸਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੀ.ਆਰ.,ਐਸ. ਆਰ., ਸੀ.ਡੀ., ਐਕਸ.ਐਲ.) ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ; ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਗੋਲੀਆਂ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਕੱਟਣਾ ਚਾਹੀਦਾ
- ਇਕ ਉੱਚ ਡੋਜ਼ ਵਾਲੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਘੱਟ ਡੋਜ਼ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣਾ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ
- ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਕੋ ਸਮੇਂ 2 ਜਾਂ 3 ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਉੱਚਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਆਦਰਸ਼ਕ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ
- ਕੁਝ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਾ ਹਿਚਕਿਚਾਓ, ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗੱਲ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਹੈ
- ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮਰੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾ ਲਓ /ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਦਲੋ; ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸੁਮੇਲ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਦਿਓ
ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਡਾਕਟਰੀ ਇਲਾਜ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
ਡਿਊਰੈਟਿਕ
ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਸੋਡੀਅਮ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਦਿਲ ਵਿਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨ ਵਾਲੇ ਖੂਨ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ
- ਕਾਰਜ: ਪਿਸ਼ਾਬ ਵਰਧਕ, ਐਡਿਮਾ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨਾ, ਘੱਟ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ
- ਇਹ ਉੱਚਿਤ ਹੈ: ਦਿਲ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਲਈ, ਐਡਿਮਾ ਲਈ
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਢੁੱਕਵਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਸੰਖੇਪ (ਗਾਊਟ), ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣਾ
- ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਖੂਨ ਦੀ ਚਰਬੀ, ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ, ਯੂਰਿਕ ਐਸਿਡ, ਖੂਨ ਦੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਲਾਈਟ ਅਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਸੋਡੀਅਮ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ‘ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਖਪਤ ਦੀ ਉੱਚਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ
- ਉਦਾਹਰਣਾਂ: ਥਿਆਜ਼ਾਈਡਜ਼ (ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ.); ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ/ਐਮਿਲੋਰਾਈਡ (ਦਰਮਿਆਨਾ); ਇਡਾਪਾਮਾਈਡ (ਲੋਜਾਈਡ); ਸਪਿਰੋਨੋਲੈਕੋਟੋਨ (ਐਲਡੈਕਟੋਨ); ਲੂਪ ਡਿਊਰੈਟਿਕਸ (ਫਿਊਰੋਸੇਮਾਈਡ)
ਬੀਟਾ ਬਲੌਕਰ
- ਕਾਰਜ: ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਐਰੀਥਮਿਆ ਅਤੇ ਐਨਜਾਈਨਾ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਦਿਲ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰਦਾ ਹੈ
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਹੈ: ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦਿਲ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਗਤੀ ਵਾਲੇ ਨੌਜਵਾਨ ਲੜਕੇ, ਲੜਕੀਆਂ ਵਾਸਤੇ
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਦਿਲ ਦੀ ਹੌਲੀ ਗਤੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਦਮਾ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਾਸਤੇ, ਪੁਰਾਣੀ ਪੑਤੀਰੋਧੀ ਪੁਲਮੋਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਪੈਰੀਫੈਰਲ ਨਾੜੀਆਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕ
- ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਥਕਾਵਟ, ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਦਾ ਹੌਲਾ ਹੋਣਾ, ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ
- ਨੋਟ: 60+ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਦਵਾਈ ਇਕੱਲਿਆਂ ਨਹੀਂ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ; ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਉਦਾਹਰਣਾਂ: ਐਟੇਨੋਲੋਲ (ਟੈਨੋਰਮਿਨ); ਮੇਟੋਪ੍ਰੋਲੋਲ (ਲੋਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਐਸ.ਆਰ.); ਬਿਸੋਪ੍ਰੋਲੋਲ (ਮੋਨੋਕੋਰ); ਪ੍ਰੋਪ੍ਰਾਨੋਲੋਲ (ਇੰਡੈਰਲ); ਐਸਿਬੂਟੋਲੋਲ (ਸੈਕਟਰਲ); ਪਿੰਡੋਲੋਲ (ਵਿਸਕੇਨ); ਨਾਡੋਲੋਲ (ਕੋਰਗਾਰਡ)
ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਚੈਨਲ ਬਲੌਕਰਸ
- ਕਾਰਜ: ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਐਨਜਾਈਨਾ ਅਤੇ ਐਰੀਥਮਿਆਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਦਾ ਹੈ
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਹੈ: ਐਨਜਾਈਨਾ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਦਿਲ ਦਾ ਨਾਕਾਮ ਹੋ ਜਾਣਾ
- ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਪੈਰਾਂ ਵਿਚ ਸੋਜ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਫਲੱਸ਼
- ਨੋਟ: ਦਿਨ ਵਿਚ ਸਿਰਫ ਇਕ ਵਾਰ ਲੈਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਥੋੜੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਪੑਭਾਵ ਵਾਲੇ ਸੀ.ਸੀ.ਬੀ. ਦੀ ਬਜਾਏ ਲੰਬੇ ਮਿਆਦ ਦੇ ਪੑਭਾਵ ਵਾਲੇ (ਸੀ.ਡੀ., ਐਸ.ਆਰ., ਐਕਸ.ਐਲ.) ਸੰਸਕਰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਸੀ.ਸੀ.ਬੀ. ਦਿਲ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਹੌਲੀ ਕਰ ਦੇਣਗੇ (ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ- ਦਿਲਟੀਆਜ਼ੈਮ, ਵੇਰਾਪਾਮਿਲ)। ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਬੀਟਾ ਬਲੌਕਰ ਲੈਣ ਨਾਲ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਦਿਲ ਦੀ ਗਤੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਉਦਾਹਰਣਾਂ: ਨਿਫੈਡੀਪਾਈਨ (ਅਡਲੈਟ ਐਕਸ.ਐਲ.); ਐਮਲੋਡੀਪਾਈਨ (ਨੌਰਵਾਸਕ); ਫੈਲੋਡੀਪਾਈਨ (ਰੇਨੇਡਿਲ, ਪਲੈਂਡਿਲ); ਦਿਲਟੀਆਜ਼ੈਮ (ਕਾਰਡੀਆਜ਼ੈਮ ਸੀ.ਡੀ., ਟੀਆਜੇਕ); ਵੇਰਾਪਾਮਿਲ (ਆਈਸੋਪਟਿਨ ਐਸ.ਆਰ.)
ਏ.ਸੀ.ਈ.ਆਈ.-ਐਂਜੀਓਟੈਂਸਿਨ ਕਨਵਰਟਿੰਗ ਐਂਜ਼ਾਈਮ ਇਨਿਹਿਬਿਟਰਜ਼
- ਕਾਰਜ: ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਦਿਲ, ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰਦੇ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ।
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਉੱਚਿਤ: ਸ਼ੂਗਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ, ਦਿਲ ਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ, ਪੋਸਟ ਮਾਇਓਕਾਰਡੀਅਲ ਇਨਫਾਰਕਸ਼ਨ, ਵਧੇ ਹੋਏ ਖੱਬੇ ਦਿਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨੂਰੀਆ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਾਸਤੇ।
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਕਾਲੇ ਲੋਕ, ਰੇਨਲ ਆਰਟਰੀ ਸਟੈਨੋਸਿਸ, ਕਿਡਨੀ ਦੇ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ, ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹੋਣ।
- ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਗੰਭੀਰ ਖੰਘ (ਖ਼ਾਸ ਕਰ ਏਸ਼ੀਆਈ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ)
- ਉਦਾਹਰਣਾਂ: ਰਾਮੀਪਰਿਲ (ਅਲਟਾਸੇ); ਪੈਰਿੰਡੋਪ੍ਰਿਲ (ਕੋਵਰਸਾਈਲ); ਕੈਪਟੋਪ੍ਰਿਲ (ਕੈਪੋਟੈਨ); ਐਨਲਾਪ੍ਰਿਲ (ਵਾਸੋਟੈਕ); ਫੋਸੀਨੋਪ੍ਰਿਲ (ਮੋਨੋਪ੍ਰਿਲ); ਲਿਸਿਨੋਪ੍ਰਿਲ (ਪ੍ਰਿਨੀਵਿਲ, ਜ਼ੈਸਟਰਿਲ); ਕੁਈਨਾਪ੍ਰਿਲ (ਐਕਿਊਪ੍ਰਿਲ); ਟ੍ਰੈਂਡੋਲਾਪ੍ਰਿਲ (ਮਾਵਿਕ); ਬੈਨਾਜ਼ੈਪਰਿਲ (ਲੋਟੈਂਸਿਨ)
ਏ.ਆਰ.ਬੀਜ਼.-ਐਂਜੀਓਟੈਂਸਿਨ II ਰੀਸੈਪਟਰ ਬਲੌਕਰ
- ਕਾਰਜ: ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦਵਾਈ ਏ.ਸੀ.ਈ. ਇਨਹਿਬਿਟਰਜ਼ ਦੇ ਸਮਾਨ ਕਾਰਜ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਲ, ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਖੰਘ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਵਾਲੇ ਗੁਰਦਿਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਉਲਟ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਏ.ਸੀ.ਈ. ਇਨਹਿਬਿਟਰਜ਼ ਨਾਲੋਂ ਨਵੀਂ ਦਵਾਈ ਹੈ।
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਹੈ: ਉਹ ਮਰੀਜ਼ ਜੋ ਏ.ਸੀ.ਈ ਇਨਹਿਬਿਟਰਜ਼ ਨਹੀਂ ਲੈ ਸਕਦੇ
- ਉਦਾਹਰਣਾਂ: ਵਾਲਸਟਰਨ (ਡਾਇਵਨ); ਇਰਬੇਸਰਟਨ (ਏਵਾਪ੍ਰੋ); ਕੈਂਡੇਸਰਟਨ (ਅਟਾਕਾਂਡ); ਲੋਸਰਟਨ (ਕੋਜਾਰ); ਟੈਲਮੀਸਾਰਟਨ (ਮਾਈਕਾਰਡਿਸ); ਐਪ੍ਰੋਸਾਰਟਨ (ਟੇਵੇਟਨ)
ਅਲਫ਼ਾ ਬਲੌਕਰ
- ਫੰਕਸ਼ਨ: ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਵਧੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਦਾ ਹੈ
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਹੈ: ਵੱਡੇ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਵਾਲੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਾਸਤੇ
- ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਪੋਸਚੁਰਲ ਹਾਈਪਰਟੈਂਸ਼ਨ ਅਤੇ ਬੇਹੋਸ਼ੀ, ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਖੁਰਾਕ ਸਾਈਨਕੋਪ ਦੇ ਦੌਰਾਨ। ਦਵਾਈ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਵਧਾਈ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹੋ ਅਤੇ ਬਿਸਤਰੇ ਤੋਂ ਉੱਠਦੇ ਸਮੇਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅੱਗੇ ਵੱਧੋ। ਪਹਿਲੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਗੱਡੀ ਚਲਾਉਣ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ। ਇਸ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਕੱਲਿਆਂ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
- ਉਦਾਹਰਣਾਂ: ਪ੍ਰਾਜ਼ੋਸਿਨ (ਮਿਨੀਪ੍ਰੈਸ); ਡੌਕਸਾਜ਼ੋਸਿਨ (ਕਾਰਡੂਰਾ); ਟੇਰਾਜ਼ੋਸਿਨ (ਹਾਈਟ੍ਰਿਨ)
ਡਾਇਰੈਕਟ ਰੇਨਿਨ ਇਨਹਿਬਿਟਰ
ਇਹ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਨਵੀਂਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ
- ਕਾਰਜ: ਇਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਐਂਜੀਓਟੈਂਸਿਨ II ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦੇ ਸੁੰਗੜ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਆ ਜਾਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
- ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ: ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਜੋ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਹੈ
- ਉਦਾਹਰਣਾਂ: ਐਲਿਸਕੀਰੇਨ (ਰੈਸੀਲੇਜ਼)
ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਸੁਮੇਲ
ਇਹ ਉਹ ਦਵਾਈਆਂ ਹਨ ਜੋ ਦੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੋਲੀ ਵਿੱਚ ਜੋੜਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਉਪਯੋਗ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਆਸਾਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਏ.ਸੀ.ਈ.ਆਈ.-ਐਂਜੀਓਟੈਂਸਿਨ ਕਨਵਰਟਿੰਗ ਐਂਜ਼ਾਈਮ ਇਨਹਿਬਿਟਰਜ਼ + ਡਿਊਰੈਟਿਕ
- ਰਾਮੀਪ੍ਰਿਲ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜੈਡ. (ਅਲਟੇਸ-ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.)
- ਪੇਰਿੰਡੋਪ੍ਰਿਲ + ਇੰਡਾਪਾਮਾਈਡ (ਕੋਵਰਸੀਲ-ਪਲੱਸ)
- ਲਿਸਿਨੋਪ੍ਰਿਲ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ (ਜ਼ੈਸਟੋਰੈਟਿਕ, ਪ੍ਰਿੰਜ਼ਾਈਡ)
- ਕੁਇਨਾਪ੍ਰਿਲ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ. (ਐਕੂਰੈਟਿਕ)
- ਐਨਾਲਾਪ੍ਰਿਲ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ (ਵਾਸੇਰੈਟਿਕ)
ਏ.ਆਰ.ਬੀ.ਐਸ. + ਡਿਊਰੈਟਿਕ
- ਕੈਂਡੇਸਰਟਨ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ (ਐਟਾਕੈਂਡ-ਪਲੱਸ)
- ਵਾਲਸਾਰਟਨ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ (ਦੀਓਵਾਨ ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.)
- ਲੋਸਾਰਟਨ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ (ਹਾਈਜ਼ਾਰ)
- ਇਰਬੇਸਰਟਨ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ (ਅਵਾਲਾਈਡ)
- ਟੈਲਮੀਸਾਰਟਨ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ (ਮਾਈਕਾਰਡਿਸ ਪਲੱਸ)
ਬੀਟਾ ਬਲੌਕਰ + ਡਿਊਰੈਟਿਕ
- ਐਟੇਨੋਲੋਲ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ (ਟੈਨੋਰੈਟਿਕ)
- ਪ੍ਰੋਪਰਾਨੋਲੋਲ + ਐਚ.ਸੀ.ਟੀ.ਜ਼ੈਡ (ਇੰਡੇਰਾਈਡ)
ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਪਲੱਬਧ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀ ਦਵਾਈ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਸਹੀ ਜੋੜ ਨਾਲ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਆਪਣੀ ਦਵਾਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਹਵਾਲੇ ਲਈ ਆਪਣੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦਾ ਸਹੀ ਪੱਧਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। 10 ਮਿੰਟ ਲਈ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿਚ ਦੋ ਤੋਂ-ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਮਾਪੋ।
ਹਾਈਪਰਟੈਨਸਿਵ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਾਸਤੇ ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਕਾਰਕ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ:
- ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾ ਲੈਣਾ ਜਾਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣਾ ਭੁੱਲ ਜਾਣ
- ਦਵਾਈ ਦਾ ਡੋਜ਼ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ
- ਲਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਅਣਉੱਚਿਤ ਹੈ
- ਮਾੜੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਵਿਚ ਲੂਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ
- ਵਜ਼ਨ ਦਾ ਲੋੜ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣਾ
- ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ
- ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ
- ਮਾਨਸਿਕ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਦਵਾਈਆਂ ਜੋ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਉਲਟ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਐਂਟੀ-ਇੰਫਲਾਮੇਟਰੀ: ਐਨ.ਐਸ. ਏ.ਆਈ.ਡੀ., ਕੋਕਸ -2 ਇਨਹਿਬਿਟਰ, ਸਟੀਰੌਇਡ ਡਰੱਗਜ਼, ਗਰਭ ਨਿਰੋਧਕ,ਡਿਕੰਜੈਸਟੈਂਟ ਆਦਿ।
- ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀ ਜੋ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣਾ, ਗੁਰਦੇ ਦੀਆਂ ਖੂਨ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਐਡਰੇਨਲ ਟਿਊਮਰ ਅਤੇ ਫਿਓਕਰੋਮੋਸਾਈਟੋਮਾ ਆਦਿ।
ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਦਵਾਈ ‘ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸ਼ਨ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਆਪਣੀ ਦਵਾਈ ਦੀ ਸੂਚੀ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਮਰੀਜ਼ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਹਾਈਪਰਟੈਨਸਿਵ ਮਰੀਜ਼ ‘ਕੰਟਰੋਲ ਵਾਲੇ’ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨਾਲ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਡਾ. ਥੌਮਸ ਹੋ, ਫੈਮਲੀ ਡਾਕਟਰ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ
ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਚਰਬੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
- ਘੱਟ ਘਣਤਾ ਵਾਲੇ ਲਿਪੋਪ੍ਰੋਟੀਨ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ, ਜਿਹਨਾਂ ਕਿ ਨੂੰ “ਮਾੜੇ” ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਸਾਂ ਦੇ ਸੰਘਣੇਪਣ ਅਤੇ ਕਠੋਰ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਖੂਨ ਦਾ ਗੇੜ ਖਰਾਬ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚਿੱਤਰ ਵੇਖੋ।
- ਉੱਚ ਘਣਤਾ ਵਾਲੇ ਲਿਪੋਪ੍ਰੋਟੀਨ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿ “ਚੰਗੇ” ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ “ਮਾੜੇ” ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਨੂੰ ਜਿਗਰ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਇਕ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੀ ਚਰਬੀ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿ ਟ੍ਰਾਈਗਲਿਸਰਾਈਡਜ਼ (ਨਿਰਪੱਖ ਚਰਬੀ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਇਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਟ੍ਰਾਈਗਲਿਸਰਾਈਡ ਦਾ ਪੱਧਰ ਲੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਜ਼ਨ, ਬਹੁਤ ਵਧੇਰੇ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਮਿਠਾਈਆਂ ਖਾਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਹਾਈਪਰਲਿਪੀਡਮੀਆ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਸਾਡੇ ਜਿਗਰ ਵੱਲੋਂ ਉਤਪੰਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਹਾਸਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਬੀਫ, ਸੂਰ, ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦ, ਅੰਡੇ ਦੀ ਜਰਦੀ, ਪਨੀਰ, ਮੱਖਣ, ਓਫਲ, ਲੋਬਸਟਰ, ਕੇਕੜਾ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਆਦਿ)। ਤੁਹਾਡੇ “ਮਾੜੇ” ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਕੋਰੋਨਰੀ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਸਟਰੋਕ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ?
- ਚਰਬੀ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨਾ: ਘੱਟ ਚਰਬੀ ਵਾਲੀ ਖੁਰਾਕ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰ ਕੇ “ਮਾੜੇ” ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਘਟਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉੱਚ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਚਰਬੀ ਵਾਲਾ ਮੀਟ, ਚਿਕਨ ਦੀ ਚਮੜੀ, ਡੱਕ ਚਮੜੀ, ਸੂਰ ਦੀ ਚਮੜੀ, ਓਫਲ, ਅੰਡੇ ਦੀ ਜਰਦੀ, ਹੋਮੋ-ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਕਰੀਮ।
- ਸਰੀਰ ਦਾ ਉੱਚਿਤ ਅਤੇ ਮਿਆਰੀ ਵਜ਼ਨ ਕਾਇਮ ਰੱਖੋ: ਤੁਹਾਡਾ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਡਾਇਟੀਸ਼ੀਅਨ ਤੁਹਾਡਾ ਉਚਿਤ ਬੀ.ਐਮ.ਆਈ. ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਲਈ ਮਾਰਗ-ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਤੇ ਸੰਜਮ ਨਾਲ ਕਸਰਤ ਕਰੋ
- ਸਿਗਰਟ ਪੀਣੀ ਬੰਦ ਕਰਨਾ
- ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਉੱਚਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਓ
- ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਤੈਅਸ਼ੁਦਾ ਦਵਾਈ ਲਓ
ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਚਰਬੀ ਅਤੇ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ?
ਇਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਕੈਲੋਰੀ ਦੇ ਸੇਵਨ ਵਿਚ ਚਰਬੀ ਦੀ 25-30% ਮਾਤਰਾ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ; ਇਹ ਲਗਭਗ 55-65 ਗ੍ਰਾਮ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਕੰਟਰੋਲ ਵਾਲਾ ਘੱਟ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦਾ ਪੱਧਰ 200 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਹੈ।
ਕਸਰਤ
ਕੋਈ ਵੀ ਨਵੀਂ ਕਸਰਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰੋ।
ਕਸਰਤ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਜਾਂ ਕੰਟੋਰਲ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੋਖਮ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ: ਉੱਚ ਕੋਲੇਸਟ੍ਰੋਲ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ,ਮੋਟਾਪਾ, ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪੱਕਾ ਸਬੂਤ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਨਾਲ ਦਿਲ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਤੁਸੀਂ ਦਿਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਉਪਯੋਗ ਵਿਚ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹੋ? ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਕਰੇਗਾ ਅਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰੇਗਾ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ “ਐਰੋਬਿਕਸ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਸਾਈਕਲਿੰਗ, ਤੈਰਾਕੀ, ਤੇਜ਼ ਤੁਰਨਾ, ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਨਾ, ਚੱਲਣਾ ਅਤੇ ਜੌਗਿੰਗ ਕਰਨਾ। ਕੁਝ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਏਰੋਬਿਕਸ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਉਹ ਹਨ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ, ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਚੱਲਣਾ-ਫਿਰਨਾ, ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਵੇਟਲਿਫਟਿੰਗ। ਆਦਰਸ਼ਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਤੰਦਰੁਸਤ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿਚ 5-7 ਵਾਰ ਕਸਰਤ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਵਾਰ 30-60 ਮਿੰਟ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਗਤੀ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਦੀ ਹਰ ਮਿੰਟ ਵਿਚ ਧੜਕਨ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਹੈ। ਐਰੋਬਿਕ ਕਸਰਤ ਦਾ ਟੀਚਾ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਸਰਤ ਕਰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀ “ਦਿਲ ਦੀ ਅਧਿਕਤਮ ਦਰ” ਦਾ 50-75% ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਟੀਚੇ ਦੀ ਧੜਕਨ ਸੀਮਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਟੀਚੇ ਦੀ ਸੀਮਾ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਅਧਿਕਤਮ ਦਿਲ ਦੀ ਦਰ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰੋ। ਇਸ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਤੇਜ਼ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਤੁਹਾਡੀ ਉਮਰ ਨੂੰ 220 ਤੋਂ ਘਟਾਉਣਾ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਇੱਕ ਚਾਲੀ ਸਾਲ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਿਲ ਦੀ ਗਤੀ ਦੀ ਗਣਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ: 220 – 40 = 180. ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਟੀਚੇ ਵਾਲੀ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਦੀ ਰੇਂਜ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਘੱਟ ਨੰਬਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਨਤੀਜੇ ਨੂੰ 2 ਨਾਲ ਵੰਡੋ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨੰਬਰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਤਮ ਨੂੰ 4 ਨਾਲ ਵੰਡੋ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸ ਨੂੰ 3 ਨਾਲ ਗੁਣਾ ਕਰੋ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਏਰੋਬਿਕ ਕਸਰਤ ਕਰ ਰਹੇ ਇਕ 40 ਸਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਟੀਚਾ ਪ੍ਰਤੀ ਮਿੰਟ 90-135 ਵਿਚਾਲੇ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਹੈ (180/2 = 90 ਅਤੇ 180/4 = 45*3 = 135). ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿਚ ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਰੇਂਜ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਿਰੇ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ, ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ 60%. ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿਚ ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਟੀਚੇ ਨੂੰ ਰੇਂਜ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਿਰੇ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ, ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ 85%.
ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕਸਰਤ ਉਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਤੁਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਕਸਰਤ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰਲ, ਅਸਾਨ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸਸਤੀ ਹੈ। ਤੇਜ਼ ਤੁਰਨ ਨਾਲ ਓਨੀਆਂ ਹੀ ਕੈਲੋਰੀਆਂ ਬਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿੰਨੀਆਂ ਕਿ ਦੌੜਮ ਨਾਲ ਪਰ ਤੇਜ਼ ਤੁਰਨ ਵਿਚ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਦਾ ਜੋਖਮ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਤੁਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਿਖਲਾਈ ਜਾਂ ਉਪਕਰਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਰਫ ਚੰਗੇ ਬੂਟਾਂ ਦਾ ਇਕ ਜੋੜਾ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ ਏਰੋਬਿਕ ਅਤੇ ਭਾਰ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਸਰਤ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਲ ਲਈ ਲਾਭਕਾਰੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਓਸਟੀਓਪਰੋਰਰੋਵਸਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਸੁਝਾਅ:
- ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਖੇਡ ਚੁਣੋ ਜਿਸ ਦਾ ਤੁਸੀਂ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹੋ।
- ਰੋਜ਼ਾਨਾ 30 ਮਿੰਟ ਕਸਰਤ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਕਸਰਤ ਨੂੰ 10-10 ਮਿੰਟ ਦੇ 3 ਸੈਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੋ।
- ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕਸਰਤ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਬਨਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਇਕ ਰੁਟੀਨ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਕਰੋ।
- ਅਸਲੀ ਕਸਰਤ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਕਸਰਤਾਂ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚੋ।
- ਢੁਕਵੀਂ ਰਫਤਾਰ ਵਾਲੀ ਇਕ ਕਸਰਤ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ
- ਆਪਣੀ ਕਸਰਤ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੀ ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਹੌਲੀ ਕਰ ਦਿਓ।
- ਰੁਟੀਨ ਦੀ ਕਸਰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੌਲੇ ਹੋ ਜਾਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚੋ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਕਸਰਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਤੀਬਰ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਾਲੀ ਕਸਰਤ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬੋਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਕਸਰਤ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਰੂਪ ਨੂੰ ਅਜ਼ਮਾਓ।
- ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ
ਡਾ. ਐਂਥਨੀ ਫੰਗ, ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਖੁਰਾਕ
ਦਿਲ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ ਖੁਰਾਕ ਖਾਓ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਮਕ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਵਿਚ ਚਰਬੀ ਦੀ ਉੱਚਿਤ ਮਾਤਰਾ ਲੈਣ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਲੱਛਣ ਅਕਸਰ ਬਲੌਕ ਹੋਏ ਦਿਲ (ਕੋਰੋਨਰੀ) ਦੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ:
- ਛਾਤੀ ਵਿਚ ਦਰਦ: ਛਾਤੀ ‘ਤੇ ਤੰਗੀ ਜਾਂ ਦਬਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਜਾਂ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤਣਾਅ ਵਾਲੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ, ਬੇਅਰਾਮੀ ਛਾਤੀ ਤੋਂ ਖੱਬੇ ਮੋਝੇ ਅਤੇ ਬਾਂਹ ਤੱਕ ਫੈਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਜਬਾੜੇ ਅਤੇ ਗਲੇ ਤੱਕ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ, ਬੇਅਰਾਮੀ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਤੀਬਰ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੇਜ਼ ਚੜਾਈ ਜਾਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਨ ਨਾਲ। ਥੋੜੀ ਦੇਰ ਦਾ ਆਰਾਮ ਜਾਂ ਗਤੀ ਵਿਚ ਕਮੀ ਬੇਅਰਾਮੀ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਜੀਭ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਾਈਸਰੀਨ ਗੋਲੀਆਂ ਰੱਖਣ ਜਾਂ ਮੌਖਿਕ ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਾਈਸਰੀਨ ਸਪਰੇਅ ਨਾਲ ਤਕਲੀਫ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਬਿਮਾਰੀ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਲੱਛਣ ਹਲਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਜਾਂ ਆਰਾਮ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿਚ ਤਕਲੀਫ: ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਲਕੀਆਂ ਜਾਂ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹ ਦੀ ਤਕਲੀਫ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਆਮ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਸੁੰਘੜਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਬਿਮਾਰੀ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਹਲਕੇ ਕੰਮਾਂ ਜਾਂ ਆਰਾਮ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿਚ ਤਕਲੀਫ ਵਧੇਰੇ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਲੇਟ ਜਾਣਾ ਵੀ ਇਹੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਰੀਜ਼ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਅਸਾਨੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਿਰਹਾਣਿਆਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਹ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਤਕਲੀਫ ਕਾਰਨ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਜਾਂ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਐਡੇਮਾ: ਗਿੱਟੇ ਦੀ ਸੋਜਿਸ਼ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਕੈਵਿਟੀਆਂ ਜਾਂ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਵਿਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਧੇਰੇ ਤਰਲ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।
- ਅਨਿਯਮਿਤ ਧੜਕਨ (ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਧੜਕਨ): “ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਸਰਕਿਟ” ਵਿਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਵਿਚ ਅਨਿਯਮਿੱਤਤਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਸਿਸਟਮ ਹੈ ਜੋ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਅਚਾਨਕ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਅਨਿਯਮਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ: ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਜਾਂ ਅਚਾਨਕ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਤਿਹਾਈ ਮਰੀਜ਼ ਕੋਰੋਨਰੀ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਖੋਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਡਾ. ਪੀ.ਕੇ. ਲੀ, ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਤਖਸ਼ੀਸ
ਕੋਰੋਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਉੱਤਮ ਤਖਸ਼ੀਸ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਡਾਕਟਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਦੀ ਜਾਂਚ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਮਰੀਜ਼ ਸੂਚੀਬੱਧ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ/ਜਾਂ ਕਈ ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਕ ਹਨ, ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਕੋਰੋਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕੇ ਹਨ।
ਦਿਲ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਤਰੀਕੇ ਹਨ:
ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਕਾਰਡੀਓਗਰਾਮ (ਈ.ਸੀ.ਜੀ.)
ਈ.ਸੀ.ਜੀ. ਰਾਹੀਂ ਦਿਲ ਦੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਮਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਲ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਡ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਛਾਤੀ ਅਤੇ ਬਾਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ‘ਤੇ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਕਾਰਡੀਓਗਰਾਮ ‘ਤੇ ਦਿਲ ਦੀ ਨਬਜ਼ ਧੜਕਨ ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਧੜਕਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਚਿੱਤਰ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਗਈ ਲਹਿਰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਈ.ਸੀ.ਜੀ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:
- ਅਨਿਯਮਿਤ ਜਾਂ ਅਸਧਾਰਨ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ (ਐਰੀਥਮੀਆ)
- ਦਿਲ ਨੂੰ ਖੂਨ ਜਾਂ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿਚ ਕਮੀ
- ਪਿਛਲੇ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ
- ਦਿਲ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ
ਕਸਰਤ ਸਟ੍ਰੈਸ ਟੈਸਟ
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੋਰੋਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਸਰਤ ਧੀਰਜ ਟੈਸਟ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਕ ਈ.ਸੀ.ਜੀ. ਮਸ਼ੀਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਡ ਮਰੀਜ਼ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣਗੇ ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਰੀਜ਼ ਟ੍ਰੈਡਮਿਲ ‘ਤ ਤੁਰਦਾ ਹੈ। ਟ੍ਰੈਡਮਿਲ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਚੜਨ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਨ ਵਾਂਗ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਝੁਕਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਟੈਸਟ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਗਤੀ ਵਿੱਚ ਵੱਧਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਰੀਰ ਤੁਰਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਦੌੜਣ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦਿਲ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਲਹੂ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ ਅਤੇ ਦਿਲ ਤੇਜ਼ ਧੜਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਦਿਲ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਧੜਕਦਾ ਹੈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਲਈ ਦਿਲ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ ਈ.ਸੀ.ਜੀ. ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਪ੍ਰਦਰਸਿਤ ਕਰੇਗੀ।
ਕਸਰਤ ਸਟ੍ਰੈਸ ਟੈਸਟ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਡਾਕਟਰ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਰੀਜ਼ ਲਈ ਕਸਰਤ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਪੱਧਰ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ।
ਮਾਇਓਕਾਰਡੀਅਲ ਪਰਫਿਊਜ਼ਨ ਸਕੈਨ (ਐਮ.ਆਈ.ਬੀ.ਆਈ.)
ਜਦੋਂ ਡਾਕਟਰ ਦਿਲ ਨੂੰ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਬਾਰੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼ੱਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਰੋਨਰੀ ਨਾੜੀਆਂ ਤੰਗ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਇਕ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਸਕੈਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਸਾਮੱਗਰੀ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਥੈਲੀਅਮ ਜਾਂ ਐਮ.ਆਈ.ਬੀ.ਆਈ. ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਮਰੀਜ਼ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬਿਸਤਰੇ ‘ਤੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਕਿ ਇਕ ਕੈਮਰਾ (ਗਾਮਾ ਕੈਮਰਾ) ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦਿਲ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਉੱਚਿਤ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਤਾਂ ਇਹ ਸਕੈਨ ਕੀਤੀ ਤਸਵੀਰ ਵਿਚ ਇਕ ਖਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ।
ਚਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਮੂਹ ਉਦੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਮਰੀਜ਼ ਆਰਾਮ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਮਰੀਜ਼ ਦਾ ਕਸਰਤ ਸਟ੍ਰੈਸ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਰੀਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਕਸਰਤ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਮੂਹ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮਰੀਜ਼ ਮਸਲ ਔਫ ਸਕੈਲੇਟਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਸਰਤ ਨਹੀਂ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਅਸਲ ਕਸਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਨਕਲ ਕਰਨ ਲਈ ਡੀਪਾਈਰੀਡੈਮੋਲ (ਡਿਪਰੀਡੈਮੋਲ ਜਾਂ ਪਰਸੈਂਟਾਈਨ) ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਈਕੋਕਾਰਡੀਓਗਰਾਮ
ਈਕੋਕਾਰਡੀਓਗਰਾਮ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਟੈਸਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦਿਲ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਲਈ ਧੁਨੀ ਤਰੰਗਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਟੈਸਟ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਦਿਲ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਵਾਲਵ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਅਸਾਧਾਰਨ ਦਿਲ ਦੀ ਬੁੜਬੁੜਾਹਟ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪਿਆ ਸੀ, ਜਾਂ ਵਾਲਵ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਈਕੋਕਾਰਡੀਓਗਰਾਮ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਕੰਪਿਊਟਰ ਟੋਮੋਗ੍ਰਾਫੀ (ਸੀ.ਟੀ. ਸਕੈਨ)
ਸੀ.ਟੀ. ਸਕੈਨ “ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ” ਅਕਸ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਐਕਸ-ਰੇ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਕੈਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮਰੀਜ਼ ਇੱਕ ਤੰਗ ਮੇਜ਼ ‘ਤੇ ਲੇਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਮਸ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਧੱਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ਇਕ ਪਿਗਮੈਂਟ ਪਦਾਰਥ ਨਾਲ ਮਰੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਡਾਕਟਰ ਦਿਲ ਦੇ ਨਾੜੀ ਦੇ ਨੈਟਵਰਕ ਨੂੰ ਉੱਚਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਵੇਖਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਸਕਣ। ਕੁਝ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਪਿਗਮੈਂਟ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਸਕੈਨ ਇਸ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕਰੋ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਕੈਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸੀ.ਟੀ. ਸਕੈਨ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ, ਇੰਟਰਾਵਸਕੁਲਰ ਚਰਬੀ ਜਮ੍ਹਾਂ, ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੇ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਡੈੱਡ ਹੋ ਜਾਣ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ ਵੇਖਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਮੈਗਨੈਟਿਕ ਰੈਜ਼ੋਨੈਂਸ ਇਮੇਜਿੰਗ (ਐਮ.ਆਰ.ਆਈ.)
ਐਮ.ਆਰ.ਆਈ. ਦਿਲ ਦੇ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਅਕਸ ਲੈਣ ਲਈ ਚੁੰਬਕੀ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਦੀਆਂ ਰੇਡੀਓ ਤਰੰਗਾਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਐਕਸ-ਰੇ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਐਮ.ਆਰ.ਆਈ. ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜਾਂ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰੇ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਹੱਦ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ।
ਕੋਰੋਨਰੀ ਐਂਜੀਓਗ੍ਰਾਫੀ (ਕੈਥ)
ਕੋਰੋਨਰੀ ਐਂਜੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਦਿਲ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੋਰ ਟੈਸਟ (ਜਿਵੇਂਕਿ ਐਮ.ਆਈ.ਬੀ.ਆਈ. ਜਾਂ ਸੀ.ਟੀ. ਸਕੈਨ) ਕੋਰੋਨਰੀ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਰੁਕਾਵਟ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਵਿਚ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕੋਰੋਨਰੀ ਐਂਜੀਓਗ੍ਰਾਫੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਟੈਸਟ ਦੌਰਾਨ ਡਾਕਟਰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਫੀਮੋਰਲ ਨਾੜੀ ਜਾਂ ਗੁੱਟ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਤੋਂ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਟਿਊਬ ਨੂੰ ਕੋਰੋਨਰੀ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਐਕਸ-ਰੇ ਡਾਈ ਨੂੰ ਕੋਰੋਨਰੀ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਇੰਜੈਕਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਵਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡਾਈ ਦੇ ਰਸਤੇ ਅਤੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਦਿਲ ਵਿਚ ਗੰਭੀਰ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਹਨ ਤਾਂ ਇਕ ਬੈਲੂਨ ਐਂਜੀਓਪਲਾਸਿਟੀ ਜਾਂ ਸਟੰਟ ਪਲੇਸਮੈਂਟ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਦਿਲ ਦੀ ਬਾਈਪਾਸ ਸਰਜਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਡਾ. ਐਂਥਨੀ ਫੰਗ, ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਇਲਾਜ
ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਬਦਲਾਵ:
- ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਛੱਡਣਾ: ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਇਸ ਦੇ ਵਿਗੜ ਜਾਣ ਨਾਲ ਸਟਰੋਕ ਅਤੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ।
- ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ: ਆਮ ਟੀਚਾ ਹੈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਨੂੰ 140/90 ਐਮ.ਐਮ.ਐਚ.ਜੀ. ਤੋਂ ਘੱਟ ਰੱਖਣਾ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ (ਸ਼ੂਗਰ, ਗੁਰਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਜਾਂ ਦਿਲ ਵੱਲੋਂ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅਸਫਲਤਾ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ) ਡਾਕਟਰ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਟੀਚਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰੇਗਾ।
- ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ: ਕੋਰੋਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਡਾਕਟਰਾਂ ਕੋਲ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲੋਂ ਸਖਤ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਹੋਣਗੇ। ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਬਾਰਡਰਲਾਈਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਵਧੀਆ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਕੋਲੋਂ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇਕ ਸਵੀਕਾਰਯੋਗ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਪੱਧਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੋਰੋਨਰੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਮਰੀਜ਼ ਦੇ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਦਵਾਈ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਸ਼ੂਗਰ ‘ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਰੱਖਣਾ: ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ੂਗਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡੀਓਵੈਸਕੁਲਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਨਾਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
- ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ: ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਿੰਗ ਅਤੇ ਉੱਚਾਈ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਉੱਚਿਤ ਵਜ਼ਨ ਬਰਕਰਾ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਾੜੀ ਰੋਗਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵੇਸਟਲਾਈਨ ਵੀ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਮਾਰਗ-ਦਰਸ਼ਕ ਹੈ। ਏਸ਼ੀਆਈ ਆਦਮੀਆਂ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਵੇਸਟਲਾਈਨ 35 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆਈ ਔਰਤਾਂ ਲਈ 31 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ।
- ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰਨਾ: ਹਫਤੇ ਵਿਚ ਨਿਊਨਤਮ 4 ਵਾਰ 30 ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਕਸਰਤ ਕਰੋ।
ਕੋਰੋਨਰੀ ਰੋਗ ਲਈ ਦਵਾਈ
ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਿਸਰੀਨ
- ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਿਸਰੀਨ ਮੌਖਿਕ ਸਪਰੇਅ ਅਤੇ ਜੀਭ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਿਸਰੀਨ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਛਾਤੀ ਦੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਰਾਹਤ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਅਕਸਰ ਛਾਤੀ ਦੇ ਦਰਦ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਪਰੇਅ ਜਾਂ ਗੋਲੀਆਂ ਰੱਖਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਛਾਤੀ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਛਾਤੀ ਦੇ ਦਰਦ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਮੌਖਿਕ ਨਾਈਟ੍ਰੋਗਲਿਸਰੀਨ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਜਾਂ ਚਮੜੀ ਦੇ ਪੈਚ ਉਪਯੋਗ ਵਿਚ ਲਿਆਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ (ਨੋਟ: ਚਮੜੀ ਦੇ ਪੈਚ 12 ਘੰਟਿਆਂ ਲਈ ਰਹਿਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ)
ਖੂਨ ਪਤਲਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ (ਐਂਟੀ-ਪਲੇਟੀਲੇਟ ਦਵਾਈਆਂ)
- ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਖੂਨ ਦੇ ਥੱਕੇ ਬਣਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਬਲੌਕੇਜ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਵੀ ਘਟਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਐਸਪਰੀਨ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਦਵਾਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਐਸਪਰਿਨ ਲੈਣ ਕਾਰਨ ਉਲਟ ਰਿਐਕਸ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਲੋਪੀਡੋਗਰੇਲ (ਪਲਾਵਿਕਸ) ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਰਫਾਰਿਨ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਬੈਲੂਨ ਐਂਜੀਓਪਲਾਸਿਟੀ ਜਾਂ ਸਟੰਟ ਪਲੇਸਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਐਸਪਰਿਨ ਅਤੇ ਕਲੋਪੀਡੋਗਰੇਲ (ਪਲਾਵਿਕਸ) ਦਵਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੈਲੂਨ ਜਾਂ ਸਟੰਟ ਦੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਦਵਾਈ ਨੂੰਇਕ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਇਕ ਸਾਲ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦਵਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਅਚਾਨਕ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਬਲੌਕੇਜ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਬੀ-ਬਲੌਕਰ
- ਛਾਤੀ ਵਿਚ ਦਰਦ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿਚ ਲਾਭਕਾਰੀ
- ਦਿਲ ਦੇ ਇਕ ਹੋਰ ਦੌਰੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ
- ਦਿਲ ਦੇ ਫੇਲ੍ਹ (ਕਮਜ਼ੋਰ ਦਿਲ) ਹੋਣ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- ਅਨਿਯਮਿਤ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਨ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
ਏ.ਸੀ.ਈ.ਆਈ.-ਐਂਜੀਓਟੈਂਸਿਨ ਕਨਵਰਟਿੰਗ ਐਂਜ਼ਾਈਮ ਇਨਹਿਬਿਟਰਜ਼
- ਦਿਲ ਦੇ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਜਾਣ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਜਦੋਂ ਬੀ-ਬਲੌਕਰਜ਼ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਚੰਗੇ ਨਤੀਜੇ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ)
- ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
- ਕਿਡਨੀ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸ਼ੂਗਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ
- ਚੀਨੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਇਕ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਖੁਸ਼ਕ ਖੰਘ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਖੰਘ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਏ.ਆਰ.ਬੀਜ਼: ਐਂਜੀਓਟੈਂਸਿਨ ਰੀਸੈਪਟਰ ਬਲੌਕਰਜ਼)
ਡਾ. ਪੀ.ਕੇ. ਲੀ,ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ